پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

نقش بانک مرکزی در بی‌ثباتی‌های اقتصادی کشور چیست؟ این سوال را به گونه دیگری هم می‌توان مطرح کرد: چرا بانک مرکزی در کنترل نابسامانی‌های اقتصادی ناتوان بوده است؟ جواب این پرسش از نگاه مسئولان بانک مرکزی ناظر بر موفقیت این بانک در ساماندهی بحران‌های حوزه ارز و حوزه پولی و بانکی در کشور است. با یک جست‌وجوی کوتاه در جست‌وجوگر «گوگل» می‌توان به تعداد بالایی از اظهارنظرهای اینچنینی دست یافت.

اگر مسئولان بانک مرکزی با استفاده از تجربه کشورهای دیگری که اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند، چنین تصمیمی گرفته‌اند، باید بدانند که کشورهای مورد نظر، این اقدام را در کنار سیاست‌های ساختاری دیگری که زمینه حذف صفر از پول ملی را فراهم می‌کند انجام داده‌اند، نه اینکه بدون حل مشکلاتی مانند تورم، نقدینگی، بیکاری و... صفر‌های پول ملی را حذف کنند.مضاف بر اینکه درصد خطا و اشتباه در بستر این تغییرات نیز افزایش خواهد یافت و هزینه‌های جبران این اشتباهات بر هزینه‌های اصلی این تصمیم افزوده خواهد شد.

تا ابتدای دهه ۱۹۸۰، تز اصلی سیاست پولی بر این محور بود که با کنترل پایه پولی از طریق مکانیسم ضریب پولی می‌توان اهداف نهایی در متغیرهای کلان را محقق کرد. این تز، با تحول در تئوری اقتصاد کلان منسوخ شد. مساله آن بود که با کل‌های پولی، رصد مکانیسم انتقال و اثرگذاری نرخ بهره‌ای که در بازار شکل می‌گرفت و بر تصمیم خانوارها، بنگاه‌ها و دیگر نهادهای اقتصادی اثر می‌گذاشت، مبهم بود.امروزه در دنیا، دیگر هدف سیاستی، نه کل‌های پولی بلکه نرخ بهره بین بانکی است که بانک مرکزی با ابزار پولی خود سعی دارد به آن دست یابد و از این رو، کل‌های پولی قدرت تبیین وضعیت پولی کشور را ندارند. بانک‌های مرکزی از یک چارچوب جداگانه (Dichotomy) در سیاست‌گذاری پیروی می‌کنند. به این معنا که اقتصاد کلان پولی از عملیات سیاست پولی منفک است و برخی از آن به‌عنوان اصل جدایی (Separation Principle) نام می‌برند.